Ο Χρίστος Λιάπης (συν-)γράφει στο καινούριο βιβλίο του Πάνου Σόμπολου.

 Στο καινούριο Βιβλίο του Πάνου Σόμπολου «Εγκλήματα γένους θηλυκού στην Ελλάδα» έγραψε την ψυχιατρική επισκόπηση δύο υποθέσεων, ο Ψυχίατρος και Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών Χρίστος Λιάπης. Το βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «Πατάκη», παρουσιάστηκε την περασμένη Τρίτη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Στο πλευρό του Πάνου Σόμπολου, για να μιλήσουν για το βιβλίο ήταν μόνο γυναίκες δημοσιογράφοι. Η Σία Κοσιώνη από τον ΣΚΑΪ, η Μάρα Ζαχαρέα από το Star, η Δώρα Αναγνωστοπούλου από την ΕΡΤ, η Ρίτσα Μπιζόγλη από τον ΑΝΤ1 και η Φαίη Μαυραγάνη από το Open. 

Ο Δρ. Λιάπης, ο οποίος, παρά τις αυξημένες υποχρεώσεις των ημερών, παραβρέθηκε, μαζί με πλήθος κόσμου, στην εκδήλωση, έχει συνεργαστεί συγγραφικώς με τον γνωστό δημοσιογράφο και με τις Εκδόσεις «Πατάκη» και κατά το παρελθόν, καθώς είχε γράψει και για την υπόθεση της Εταιρείας Δολογόνων στο βιβλίο «Τα τραγικά γεγονότα της τελευταίας τριακονταπενταετίας – Όπως τα άζησα».

 Ο καταξιωμένος αστυνομικός ρεπόρτερ γράφει για την επιστημονική συγκρότηση του Χρίστου Λιάπη:

 «Για την υπόθεση της Βαλεντίνας ζήτησα μια ψυχιατρική προσέγγιση από τον φίλο και αξιόλογο ψυχίατρο Χρίστο Λιάπη (MD, MSc, PhD, Ψυχίατρο, Διδάκτορα Παν/μίου Αθηνών, Επιστημονικό Συνεργάτη Παν/κής Ψυχιατρικής Γενικού Ογκολογικού Νοσοκομείου Κηφισιάς «Άγιοι Ανάργυροι»), γιατί έκρινα ότι θα πρέπει να δούμε το όλο θέμα όχι μόνον από την οπτική γωνία του ρεπορτάζ και δημοσιογραφικά αλλά κι από αυτήν της ειδικής επιστήμης. Ο Χρίστος Λιάπης ανταποκρίθηκε και έγραψε τα εξής:

Η ψυχιατρική προσέγγιση

«Πέρασαν 5 χρόνια από τότε που ο Πάνος Σόμπολος μου έκανε την τιμή να σχολιάσω από τη σκοπιά του ψυχιάτρου την υπόθεση της Εταιρείας Δολοφόνων του Χρήστου Παππαδόπουλου  στο βιβλίο του «Τα τραγικά γεγονότα της τελευταίας τριακονταπενταετίας – Όπως τα άζησα». Τώρα, το καινούριο του βιβλίο, για τη γυναικεία ανθρωποκτονική εγκληματικότητα στην Ελλάδα, έρχεται να αναδιφήσει σε ακόμη πιο περίπλοκες και σκοτεινές πλευρές τόσο της εγκληματολογίας, όσο και της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, καθώς πραγματεύεται ανθρωποκτόνες πράξεις όπου ο δράστης είναι γυναίκα. Δηλαδή, ένα αρχέτυπο το οποίο έχει ταυτισθεί στο συλλογικό μας ασυνείδητο με την ικανότητα να δίνει ζωή, ως γυναίκα – μάνα, έρχεται, μέσα από τις περιγραφές των εγκλημάτων του βιβλίου και αφαιρεί τo δώρο της ζωής και μάλιστα, σε ότι αφορά στις υποθέσεις της Bαλεντίνας και της Σωτηρίας Λ., η μητέρα στερεί τη ζωή από τα ίδια της τα παιδιά. Αμφότερες οι υποθέσεις μπορούν να ταξινομηθούν στις λεγόμενες «παθολογικές» ανθρωποκτονίες, με τις δράστριες να φαίνεται πως έπασχαν από ψυχιατρική διαταραχή.

 Η υπόθεση της Βαλεντίνας, παρουσιάζει πολλά από τα χαρακτηριστικά των ανθρωποκτονιών που επισυμβαίνουν στο πλαίσιο καταθλιπτικής διαταραχής. Οι ανθρωποκτονίες αυτές είναι συνηθέστερες  στις γυναίκες, με θύματα τα ίδια τους τα παιδιά. Από τις περιγραφές του συμβάντος, με τη μητέρα να στραγγαλίζει με φουλάρι τη δεκαπεντάχρονη κόρη της  και εν συνεχεία να επιχειρεί να δολοφονήσει με κεραμικό αγαλματίδιο τον κοιμώμενο γιο της, η Βαλεντίνα δύναται να συμπεριληφθεί στους λεγόμενους δράστες Μαζικών Ανθρωποκτονιών - Οικογενειοκτονιών και συγκεκριμένα στα εγκλήματα που διαπράττουν ή επιχειρούν να διαπράξουν οι χαρακτηριζόμενοι ως «Σωτήρες της οικογένειας». Πρόκειται για συνήθως καταθλιπτικούς ασθενείς οι οποίοι σκοτώνουν τα μέλη της οικογένειάς τους, για να τα γλιτώσουν από μία παραληρητικής υπόστασης καταστροφή και εν συνεχεία αυτοκτονούν και οι ίδιοι…….

 Εγώ δ’ έρημος, εκ γης βαρβάρου λελησμένη…» είναι τα λόγια που έβαλε η αρχαία τραγωδία στο στόμα της Μήδειας, της πριγκίπισσας της Κολχίδας, η οποία άφησε τη ‘βάρβαρη’ πατρίδα της, την ‘άχορον χώραν’ -τη γη όπου δεν χορεύουν- ακολουθώντας τον Ιάσονα. Η Μήδεια υπήρξε το πρώτο θύμα της διαπολιτιστικής νόσου, αυτού που ονομάζεται ‘κατάθλιψη της μετανάστευσης’, όταν με θολωμένο το μυαλό από την αποξένωση και την εχθρότητα,  προδομένη από τον αγαπημένο της αλλά και από τον ίδιο της τον εαυτό, ξενίτισσα – από το "ξενίτης" που στην ταινία του Αγγελόπουλου «Η αιωνιότητα και μια μέρα» δηλώνει τον «όπου γης ξένο» - σκότωσε τα ίδια τα παιδιά της. Άχορος είναι η χώρα της μετανάστευσης για κάθε μη ενσωματωμένον ξενιτεμένο ή ξενιτεμένη. Για αυτό, ίσως, η Βαλεντίνα δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι η μικρή Λιούμπα έβγαινε και χόρευε, μέχρι πρωίας, παραμελώντας τα μαθήματα και τις σχολικές της υποχρεώσεις.

 Η μικρή Λιούμπα, η κόρη της μετανάστριας, Βαλεντίνας είχε, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής ένα τατουάζ στην κοιλιά της, στην ομφαλική χώρα, που έγραφε "alone" (μόνη), δηλωτικό -κατά πάσα πιθανότητα- της μοναξιάς που και εκείνη ένιωθε. Μιας μοναξιάς που πήρε τραγικές και μοιραίες διαστάσεις όταν ο εξ ορισμού πιο κοντινός άνθρωπος, η ίδια η μητέρα, όχι μόνον δεν λειτουργεί ως καταφύγιο απαντοχής και ανακούφισης από τα αρνητικά συναισθήματα, αλλά μετατρέπεται σε κατά κυριολεξία δήμιο, παίρνοντας πίσω το δώρο της ζωής που η ίδια χάρισε…….

 Μετά την παιδοκτόνο πράξη, την κατεβάζει από το κρεβάτι, της αλλάζει εσώρουχο και τη σκεπάζει με το πάπλωμα. Σε μια τελετουργία συμβολισμών που επιχειρούν να εξαγνίσουν τη νεκρή από τις ενδεχόμενες ηθικές μολύνσεις των ξενυχτιών, αλλά και που εξεικονίζουν το αφιλόξενο και για τη Βαλεντίνα και για τη Λιούμπα μέλλον. Την αφιλόξενη, κατά τα δικά της μέτρα, χώρα υποδοχής. Κατεβάζει τη στραγγαλισμένη κόρη της από το κρεβάτι της, κατ' αναλογίαν με τον στραγγαλισμό και των δικών της ελπίδων, σε μια χώρα και σε ένα μέλλον που απεδείχθηκε αφιλόξενο "κρεβάτι" για τα όνειρά της. Η Λιούμπα μένει σκεπασμένη με το πάπλωμα, νεκρή, με ένα ακόμη καινούριο "τατουάζ", για να κρατά συντροφιά στο "alone" που χάραξε στον αφαλό της. Ένα "τατουαζ" από τα αποτυπώματα του φόνου που τυλίγει τον λαιμό της με τα σημάδια που άφησε το φουλάρι του στραγγαλισμού, το οποίο χρησιμοποίησε η μητέρα της. Σαν ένα ζωγραφισμένο με το μελάνι της ανθρωποκτονίας chocker που της χάρισε η μητέρα της, λίγο πριν την τελευταία της και οριστική, τραγική έξοδο, μιας και δεν είχε τους πόρους να της χαρίσει άλλο κόσμημα...

 Προτού περάσουμε στον σχολιασμό και της δευτέρας υποθέσεως “οικογενειοκτονίας”, αυτήν της Σωτηρίας Λ., πρέπει, καταρχήν, να τονίσουμε πως ουδεμία ψυχιατρική νόσος δεν είναι, εκ προοιμίου, περισσότερο ή λιγότερο επικίνδυνη στην προαγωγή εγκληματικών συμπεριφορών, συγκρινόμενη με τη βιαιότητα, την παραβατικότητα και τη δολοφονικότητα που εκδηλώνονται καθημερινά –και μάλιστα εν αιθρία ψυχικής υγείας των δραστών. 

 Ούτε η κατάθλιψη, ούτε η σχιζοφρένεια είναι –κατ' απόλυτη τιμή- επικίνδυνες για την κοινωνία και τον (συν)άνθρωπο. Αυτό που είναι επικίνδυνο είναι το να μένουν χωρίς διαφοροδιαγνωστικό και θεραπευτικό πρόσημο. Ο μεγάλος κίνδυνος ελλοχεύει στην αδιάγνωστη και αθεράπευτη κατάθλιψη ή / και ψύχωση. Αυτό που είναι επικίνδυνο είναι η αδιαφορία για τον συνάνθρωπο που παρουσιάζει ενδείξεις κατάθλιψης ή άλλης ψυχικής νόσου. 

 Η αδιαφορία, λοιπόν, και η παραμέληση για τη σωστή θεραπευτική φροντίδα της ψυχικής παθήσεως της Σωτηρίας Λ. πρέπει, κατά το μάλλον ή ήττον, να κατηγορηθούν για το διπλό έγκλημα, καθώς η δράστρια  σκότωσε πρώτα τον γιο της, το 1996 και, τέσσερα χρόνια μετά, δολοφόνησε και τον σύζυγό της, την ώρα που εκείνος άρμεγε στο ποιμνιοστάσιό τους. 

 Για την υπόθεση της Σωτηρίας Λ., η οποία μάλιστα έλαβε χώρα πλησίον της ιδιαιτέρας μου πατρίδος, της Καλαμπάκας, τα δεδομένα που έχουμε είναι λιγότερα, καθώς ο συγγραφέας κάλυψε ο ίδιος μόνο το συμβάν της συζυγοκτονίας και όχι αυτό της παιδοκτονίας που προηγήθηκε. Δεν έχουμε σαφή στοιχεία για το ψυχιατρικό ιστορικό της Σωτηρίας Λουτριώτη, παρά μόνον ότι ενδεχομένως να παραμελούμε τη λήψη της ψυχιατρικής Φαρμακευτικής της Αγωγής. 

 Προκειμένου να απομακρύνουμε το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ακόμη, θηλυκού αυτή τη φορά, στιγματιστικού στέρεοτύπου για τους ψυχικώς πάσχοντες και προτού αρχίσει να προβάλλεται στον αναγνώστη η εικόνα μιας «σχιζοφρενούς δολοφόνου με το τσεκούρι», κατ´ αναλογίαν με τον «σχιζοφρενή δολοφόνο με το πριόνι», θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε πως στις γυναίκες η διάγνωση της σχιζοφρένειας αυξάνει την πιθανότητα τέλεσης ανθρωποκτόνου πράξεως κατά 6,5 φορές, ενώ ο αλκοολισμός και η αντικοινωνική διαταραχή της προσωπικότητας, αυξάνουν την αντίστοιχη πιθανότητα κατά 40 και 50 φορές.