Τελευταίες Ειδήσεις

ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΝ ΤΟ ΦΩΣ ΕΚΕΙΝΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΒΛΕΠΟΥΝ




Ο Κάλλιστος Wear έχει πει, πως ο αιώνας που διανύουμε είναι ο αιώνας της ανθρωπολογίας. Έχω την αίσθηση, πως αυτή του η ομολογία ολοένα και επιβεβαιώνεται εξαιτίας των υπαρξιακών ανησυχιών, οι οποίες εγκλωβίζονται σε μεταφυσικά αδιέξοδα, αδιέξοδα από τα οποία ο άνθρωπος παλεύει να δραπετεύσει.
Το ζητούμενο είναι ο άνθρωπος. Όχι, θα πει κάποιος, ο Θεός είναι το ζητούμενο. Κι ο Θεός με την όλη Του φιλανθρωπία, αγάπη, με το μυστήριο της σάρκωσης, μας λέει πως το ζητούμενο είναι ο άνθρωπος! Συγκλονιστική σκέψη. Ο Θεός να δίνει χώρο στον άνθρωπο. Πότε, εξάλλου, έδωσε χώρο στον Εαυτό Του; Πότε κράτησε κάτι για Εκείνον; Δεν σαρκώθηκε, δεν έπαθε, δεν αναστήθηκε για τον Εαυτό Του. Ποιο θα ήταν το νόημα να αναστηθεί για τον Ίδιο;
Είναι εκπληκτικό, ο Τριαδικός Θεός να υποκλίνεται στο ανθρώπινο πρόσωπο. Και, μάλιστα, όχι από μία θέση ισχύος, αλλά βγαίνοντας από την τριαδική Του βεβαιότητα και κινούμενος ο Ίδιος προς τον άνθρωπο. Σε όλη Του την επίγειο διδασκαλία, δεν κράτησε τίποτε για τον Εαυτό Του και τίποτε δεν έγινε για Τον Εαυτό Του. Όλα για τον άνθρωπο. Αυτό, φαίνεται και στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής, που αναφέρεται στη θεραπεία του εκ γενετής τυφλού (Ιω. 9, 1-38). Ο Χριστός, λέει σε ένα σημείο: «Διά κρίση εγώ ήρθα στον κόσμο τούτο, για να αποκτήσουν το φως εκείνοι που δεν βλέπουν» (Ιω. 9, 39).

Τυφλότητα είναι και η ψυχική. Η σωματική φαίνεται, ενώ με την ψυχική δεν συμβαίνει το ίδιο, αφού και η ψυχή «σωματικοῖς ὀφθαλμοῖς μηδαμῶς θεωρουμένη», καταπώς σημειώνει ο όσιος Νικήτας Στηθάτος. Θεωρώ, πως η ψυχική τυφλότητα σκουντάει ολοένα και περισσότερο, σκανδαλωδώς, την χριστιανική ορθόδοξη ανθρωπολογία. Και αυτό είναι ένα από τα στοιχήματα της τελευταίας∙ να οδηγήσει τον ανθρώπινο πόνο, την μοναξιά, τον φόβο και το άγνωστο που δημιουργεί ο θάνατος ως «ύλη αδίδακτη» κατά Κική Δημουλά, τις αγωνίες του ανθρώπου, στον Θεό. Τον σύγχρονο άνθρωπο δεν τον απασχολεί η θεολογία του προσώπου και η πηγή προέλευσης των όρων «υπόσταση» και «ουσία», εν τέλει οι δύσκολοι δογματικοί όροι. Ο σύγχρονος άνθρωπος θέλει να ηρεμήσει η ύπαρξη του, το σώμα του, η ψυχή του, ο νους του, η καρδιά του. Θέλει να σωθεί. Ακούει για τον Θεό. Ποιος είναι Αυτός ο Θεός; Αυτός ο προσωπικός, ο πολύ προσωπικός, ο δικός μου Θεός; Αυτός είναι που χρειάζεται να γνωριστεί στον άνθρωπο.
Ο σύγχρονος άνθρωπος πάσχει. Έχει ξεπεράσει, όμως, την απλή αυτή διαπίστωση, που αποτελεί πολυτέλεια. Παλεύει, ήδη, να πιάσει την ευκαιρία της σωτηρίας απ’ όσα τον μαστίζουν, αλλά πουθενά δεν βλέπει φως. Αυτή, λοιπόν, η τραγικότητα που περιθωριοποιεί την ανθρώπινη ελπίδα και διακόπτει την πίστη στο μεταμορφωτικό φως, η οποία πηγάζει από το πρόσωπο του Χριστού, ολοένα και καταντά η επίσημη απειλή της ανθρώπινης ελευθερίας. Έτσι, αν και ο άνθρωπος θέλει να σωθεί, εντούτοις δεν καταφέρνει να σωθεί, αφού η τραγικότητα της προσωπικής του εκφαντικής αδυναμίας, δεν επιτρέπει να πράξει ελεύθερα.
Πλάστηκε ελεύθερος, αλλά την ίδια στιγμή η ελευθερία γίνεται και κατάρα, όπως θα έλεγε ο Sartre. Ποια ελευθερία, λοιπόν, είναι εκείνη, η οποία του δίνει μία ξεκάθαρη τοποθέτηση επί των αγωνιών και προβλημάτων του; Η τραγικότητα και το αμετροεπές των δυσκολιών, δοκιμασιών και θλίψεων, καταφέρνουν να απομυθοποιήσουν τη δυναμική προοπτική της ελευθερίας και συγκεκριμένα την αβίαστη επιλογή του να κινηθεί σε σχέση με τον Θεό. Πώς να κινηθεί στη σχέση αυτή, όταν χρειάζεται κάτι παραπάνω από ψυχική δύναμη; Έχει όρια. Έχει περατότητα. Πώς φτάνεται, έτσι, ένας δυσπρόσιτος Θεός, ο οποίος επιμένει να θέλει να αποκαλύπτεται προσωπικά και να καλεί τον άνθρωπο σε συσχετισμό με το πρόσωπο Του, τη στιγμή που ο άνθρωπος με έντονη δυσκολία εναντιώνεται σε κάθε ψυχοφθόρο βάσανο; Ναι, φυσικά, ο Θεός καλεί σε συμπόρευση τον άνθρωπο και σε δημιουργία σχέσης μαζί Του, είναι όμως τις περισσότερες φορές δυνατό κάτι τέτοιο, αφού η κακότητα, το μίσος, η ζήλεια, η εμπάθεια, η διαβολή, συσκοτίζουν τον ανθρώπινο νου; Κι ο Θεός επιμένει ακόμη να δει ο άνθρωπος;
Ο άνθρωπος ως λογικό δημιούργημα του Θεού, δέχεται ή απορρίπτει. Όχι την ύπαρξη Του, αλλά τον προσωπικό συσχετισμό μαζί Του. Δεν είναι, όμως, απλά τα πράγματα. Ο Θεός είναι άπαιχτος και η πονεμένη σύγχρονη ύπαρξη διεξάγει έναν πνευματικό αγώνα, άνισο πολλές φορές, ενάντια στα ψυχοφθόρα πάθη που αλλοιώνουν τον τρόπο του είναι, της προσωπικής ύπαρξης στον Θεό. Εύκολη υπόθεση είναι το φως; Δεν βλέπει ο Θεός τον άνθρωπο που συνεχώς αγγίζει ή και φτάνει τα όρια του εκμηδενισμού του; Σαρκώθηκε, ταπεινώθηκε, άδειασε τον Εαυτό Του, ντύθηκε την ανθρώπινη σάρκα, είπε «ναι» στον άνθρωπο, χλευάστηκε, χτυπήθηκε, σταυρώθηκε, ώστε ο πόνος να σημειώνει συνεχώς την αδυναμία του Θεού; Έπαθε όλα αυτά για να του πει, ζήσε εντονότερα το δράμα σου; Αδύναμος δεν φαίνεται ο Θεός; Ποιος ο λόγος να σταυρωθεί και να αναστηθεί; Για να χαρίσει ποια ζωή στον άνθρωπο, όταν το δοξολογικό «ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» αποτελεί ουτοπία;
Ο άνθρωπος που δεν έχει συσχετιστεί με τον Θεό και την εκκλησία, βασανίζεται από τα παραπάνω αδιέξοδα. Και είναι πολλοί οι άνθρωποι με ευλογημένες ανησυχίες, που η εκκλησία τους αγνοεί. Φέρει μεγάλη ευθύνη η εκκλησία και οι λειτουργοί της, όταν αδυνατούν να εμπνεύσουν τον Χριστό στους αδιάφορους ανθρώπους. Ο αθεϊστής αλλά και ο πιστός άνθρωπος, το φως αναζητούν. Ο πιστός δεν σημαίνει ότι βρήκε το φως. Δεν βρήκε το φως. Γνωρίζει το δρόμο που οδηγεί στο φως. Ο αθεϊστής δεν βλέπει το φως, κι ας νομίζει, παρά μονάχα τι σκιές όπως μας είναι γνωστές από το πλατωνικό σπήλαιο. Εκείνος που κατακρίνει, κακολογεί, εκείνος που αυτό – δικαιώνεται, που συκοφαντεί, που εκφράζεται με μίσος, ζήλεια, φθόνο κακότητα και εμπάθεια; Δεν είναι ψυχικά τυφλός; Δεν νοσεί;
Ο αιώνας μας είναι ο αιώνας της ανθρωπολογίας. Ο Χριστός θα έλεγε πως ο άνθρωπος είναι το αιώνιο Του ενδιαφέρον. Τί σημασία έχει, για παράδειγμα, για τον σύγχρονο καταθλιπτικό άνθρωπο, που βυθίζεται στο βάσανο του πόνου και του κακού, η διαμάχη γύρω από τις έννοιες «υπόσταση» και «πρόσωπο», όταν δεν μπορεί να βρει ανάπαυση και γαλήνη στο πρόσωπο του Χριστού;
Ηρακλής Αθ. Φίλιος
Βαλκανιολόγος, Θεολόγος

Δεν υπάρχουν σχόλια

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.