Δέκα σημεία - κλειδιά για προστασία της πρώτης κατοικίας

Πληθαίνουν τα νοικοκυριά που βρίσκονται αντιμέτωπα με τον κίνδυνο του πλειστηριασμού, όσο καθυστερεί το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης και διατηρείται το κλίμα αστάθειας στη χώρα, παρά τις εξαγγελίες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. για πλήρη προστασία της πρώτης κατοικίας.

Τα στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) είναι αποκαλυπτικά. Τα μη εξυπηρετούμενα στεγαστικά δάνεια ανέρχονται σε 28,1 δισ. ευρώ. Μάλιστα στο «κόκκινο» βρίσκονται δάνεια ύψους 20,7 δισ. ευρώ.
Με αφορμή τα εγκαίνια του πρώτου Γραφείου Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών (ΓΕΥΔ) μέσα στην εβδομάδα, το οποίο στοχεύει, πρωτίστως, στη διευθέτηση «κόκκινων» στεγαστικών δανείων, ο «Ε.Τ.» της Κυριακής εντόπισε τα 10 σημεία-κλειδιά που πρέπει να γνωρίζει ο δανειολήπτης για την προστασία της πρώτης κατοικίας του:

1. Το Σύνταγμα αντιμετωπίζει την κατοικία ως άσυλο, θεσπίζοντας το απαραβίαστο αυτού, και ως αντικείμενο ειδικής φροντίδας από το κράτος. Συνεπώς, η διενέργεια πλειστηριασμού πρώτης κατοικίας στερεί από τον πολίτη το δικαίωμα στην αξιοπρεπή διαβίωση, αποτελώντας παράλληλα παραβίαση των θεμελιωδών συνταγματικών αρχών.
2. Για να ξεκινήσει η διαδικασία πλειστηριασμού πρέπει να έχει εκδοθεί διαταγή πληρωμής ή τελεσίδικη δικαστική απόφαση που υποχρεώνει τον οφειλέτη να καταβάλει το οιοδήποτε ποσό. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο μπορεί να προβεί σε άσκηση ανακοπής σε 15 εργάσιμες ημέρες και συγχρόνως σε άσκηση αίτησης αναστολής, εφόσον υπάρχουν βάσιμοι και παραδεκτοί λόγοι.
3. Η πιο ασφαλής επιλογή για την προστασία της πρώτης κατοικίας είναι η ένταξη στο νόμο Κατσέλη (3869/2010), για όσους πληρούν τα αυστηρά κριτήρια (εισόδημα και αντικειμενική αξία ακινήτου σε χαμηλά επίπεδα). Υπενθυμίζεται πως ο νόμος έγινε πιο «σκληρός» κατά την αναθεώρησή του επί ηγεσίας Γ. Σταθάκη στο υπουργείο Ανάπτυξης.
4. Σε περίπτωση που ο οφειλέτης έχει συμφωνήσει ρύθμιση οφειλών με τη συνεργαζόμενη τράπεζα (εξωδικαστική επιλογή) και υποβάλει αίτηση υπαγωγής στον νόμο Κατσέλη χάνει αυτομάτως τη ρύθμιση με το πιστωτικό ίδρυμα.
5. Για τη δυνατότητα αποπληρωμής του οφειλέτη που θα καταθέσει αίτηση υπαγωγής στο ν. 3869/2010 λαμβάνονται υπόψη τα εξής: τρέχουσες δαπάνες διαβίωσης σε σχέση με τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, ηλικία οφειλέτη, αριθμός και ηλικία του/της συζύγου και προστατευόμενων μελών, τυχόν προβλήματα υγείας του ίδιου και των προστατευόμενων μελών, συνθήκες της αγοράς εργασίας και του κλάδου στον οποίο δούλευε κ.λπ.
6. Ο δανειολήπτης που υπάγεται στις διατάξεις του νόμου Κατσέλη θα πληρώνει με τη σημερινή του οικονομική δυνατότητα προσαυξημένη τουλάχιστον κατά 5% ανά πενταετία που διαρκεί η ρύθμιση.
7. Οι δανειολήπτες που δεν πληρούν τα κριτήρια ένταξης του ν. 3869/2010 μπορούν να αξιοποιήσουν τον Κώδικα Δεοντολογίας των Τραπεζών. Στο πλαίσιο αυτού, το πιστωτικό ίδρυμα εντάσσει τον οφειλέτη στην υποχρεωτική διαδικασία επίλυσης καθυστερήσεων. Με άλλα λόγια, εντός συγκεκριμένων προθεσμιών ζητά τα οικονομικά δεδομένα του και τα επεξεργάζεται. Επειτα, αναζητούν από κοινού κατάλληλες λύσεις, ώστε να παραμείνει συνεπής στις υποχρεώσεις του σύμφωνα με τις οικονομικές του δυνατότητες.
8. Εφόσον δεν προκύψει με κοινή συμφωνία η ρύθμιση των δανειακών υποχρεώσεων, ο δανειολήπτης μπορεί να στραφεί στον Συνήγορο του Καταναλωτή προς εξεύρεση εξωδικαστικής λύσης. Επίσης, μπορεί να απευθυνθεί στον Διαμεσολαβητή Τραπεζικών Υπηρεσιών, στις Επιτροπές Φιλικού Διακανονισμού, αλλά και στο αρμόδιο δικαστήριο για τη ρύθμιση των δανειακών του υποχρεώσεων.
9. Οι οφειλέτες (π.χ. άνεργοι, συνταξιούχοι, εργαζόμενοι ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, αγρότες, εργάτες, ελεύθεροι επαγγελματίες, μικροέμποροι και μικροεπιχειρηματίες) μπορούν να απευθύνονται στο πρώτο Γραφείο Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών (ΓΕΥΔ) που άνοιξε μέσα στην εβδομάδα στις εγκαταστάσεις της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ), στη διεύθυνση:
Λ. Θηβών 196-198, Αγ. Ιωάννης Ρέντη, κατόπιν ραντεβού (τηλ. επικοινωνίας 2132125730) για εξειδικευμένη ενημέρωση, οδηγίες και συμβουλές αναφορικά με τις επιλογές που έχουν στην προσπάθειά τους να ρυθμίσουν τα χρέη τους. Στη διάθεσή τους είναι και ο δικτυακός χώρος www.keyd.gov.gr, που περιλαμβάνει μια διαδραστική πλατφόρμα, χρηστική για τους λιγότερο εξοικειωμένους, η οποία βοηθά βήμα βήμα στη διαμόρφωση συνδυαστικής αντίληψης για το προστατευτικό θεσμικό πλαίσιο της υπερχρέωσης, προσφέροντας εξατομικευμένες λύσεις. Για το πρώτο εξάμηνο του 2017 έχει δρομολογηθεί η δημιουργία ενός δικτύου 120 Γραφείων Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών (ΓΕΥΔ) σε όλη τη χώρα.
10. Τα ΓΕΥΔ δεν θα έχουν τη δυνατότητα να αποφασίζουν για γενναίες ρυθμίσεις χρεών προς τράπεζες, άλλους ιδιώτες, Δημόσιο ή ασφαλιστικά ταμεία ή να παρεμβαίνουν στην εξέλιξη δικαστικών ενεργειών, όπως οι πλειστηριασμοί.
Η κατανομή των «κόκκινων» δανείων
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPE) ανέρχονται σε 106,9 δισ. ευρώ (τον Ιανουάριο του 2015 ήταν 98,4 δισ. ευρώ). Από αυτά, τα 28,1 δισ. ευρώ είναι στεγαστικά, τα 15,2 δισ. ευρώ καταναλωτικά, ενώ η μερίδα του λέοντος (63,6 δισ. ευρώ) αφορά στα επιχειρηματικά δάνεια. Στο… κόκκινο βρίσκονται δάνεια ύψους 78,3 δισ. ευρώ (NPL), τα οποία «σπάνε» ως εξής:
– στεγαστικά: 20,7 δισ. ευρώ
– καταναλωτικά: 12,5 δισ. ευρώ
– επιχειρηματικά: 45,1 δισ. ευρώ
Στόχος της κυβέρνησης είναι έως τον Δεκέμβριο του 2019 να μειωθούν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από 106,9 δισ. ευρώ σε 66,7 δισ. ευρώ και αντίστοιχα τα «κόκκινα» δάνεια από 78,3 δισ. ευρώ σε 40,2 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται πως η βασική διαφορά των μη εξυπηρετούμενων εκθέσεων (NPE) από τα δάνεια σε καθυστέρηση (NPL) είναι πως στα πρώτα περιλαμβάνονται και ανοίγματα που είναι μεν ενήμερα ή εμφανίζουν κατά την ημερομηνία αναφοράς καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών, ωστόσο υπάρχουν ενδείξεις ότι ο οφειλέτης ενδέχεται τελικά να μην μπορέσει να εκπληρώσει πλήρως τις δανειακές υποχρεώσεις του. Τα NPE είναι δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών, κάποια μάλιστα είναι σε στάδιο δικαστικών ενεργειών.